Πώς αναπτύσσεται το παιδικό πόδι;

Τα φυσιολογικά μωρά γεννιούνται χωρίς ποδική καμάρα. Το βρεφικό πόδι αρχικά είναι παχύ γιατί το πέλμα περιέχει πλούσιο υποδόριο λίπος. Επίσης συνυπάρχει ένας βαθμός συνδεσμικής χαλαρότητας που είναι φυσιολογικός στα παιδιά. Καθώς το βρέφος μεγαλώνει, ορθοστατεί και τελικά βαδίζει, αρχίζει να διαμορφώνεται το σχήμα του ποδιού. Απορροφάται το λίπος, ενδυναμώνονται οι μύες και μειώνεται σιγά σιγά η συνδεσμική χαλαρότητα. Η ποδική καμάρα αρχίζει να αναπτύσσεται από την ηλικία των 3 ετών και μετά. Η πλειονοψηφία των παιδιών θα έχει ποδική καμάρα μέχρι το 6ο έτος της ζωής. Άλλα θα έχουν ψηλότερη, άλλα χαμηλότερη και σε μερικά δεν θα αναπτυχθεί ποτέ.

Πώς ταξινομείται η πλατυποδία;

Υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες. Η μια κατηγορία είναι η φυσιολογική πλατυποδία και η άλλη η παθολογική. Η φυσιολογική πλατυποδία είναι η πιο συχνή, είναι εύκαμπτη, καλοήθης και αποτελεί παραλλαγή του φυσιολογικού ποδιού. Η παθολογική πλατυποδία είναι δύσκαμπτη, επώδυνη και συνήθως απαιτεί θεραπεία.

Γιατί είναι σημαντική η ταξινόμηση της πλατυποδίας;

Για να μας βοηθήσει στην πρόγνωση. Γνωρίζουμε ότι η φυσιολογική εύκαμπτη πλατυποδία αφορά τα 2/3 της πλατυποδίας των ενηλίκων και σε μεγαλύτερη αναλογία τα παιδιά. Δεν προκαλεί πόνο και λειτουργική ανικανότητα στα παιδιά. Δεν επηρεάζει τη βάδιση και τη συμμετοχή στις αθλητικές δραστηριότητες. Αντίθετα η παθολογική πλατυποδία (εύκαμπτη με βραχύ αχίλλειο τένοντα και η δύσκαμπτη) προκαλούν πόνο και λειτουργική ανικανότητα περίπου στο1/4 των περιπτώσεων.

Φυσιολογική Εύκαμπτη πλατυποδία

Η εύκαμπτη ή φυσιολογική πλατυποδία συναντάται σε όλα τα βρέφη, σε πολλά παιδιά και περίπου στο 15% των ενηλίκων. Συχνά έχει οικογενή κατανομή και παρουσιάζεται σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Παρατηρείται πιο συχνά σε αυτούς που φορούν παπούτσια, σε παχύσαρκους και σε άτομα με γενικευμένη συνδεσμική χαλαρότητα.

Υπάρχουν δυο τύποι φυσιολογικής εύκαμπτης πλατυποδίας.

α. Αναπτυξιακή πλατυποδία στα βρέφη και τα παιδιά σαν φυσιολογικό στάδιο ανάπτυξης (συνδυασμός άφθονου υποδόριου λίπος στο πέλμα και συνδεσμικής χαλαρότητας).

β. Πτερνοβλαισοποδία που παρατηρείται στα νεογέννητα λόγω ενδομήτριας θέσης. Δεν απαιτεί θεραπεία και αυτοδιορθώνεται.

Διάγνωση

Η διάγνωση της εύκαμπτης πλατυποδίας είναι κλινική. Το πόδι είναι εύκαμπτο. Όταν το παιδί στέκεται όρθιο η ποδική καμάρα εξαφανίζεται και όταν στέκεται στις μύτες των δακτύλων ή το πόδι σηκώνεται από το έδαφος επανεμφανίζεται. Δεν χρειάζονται ακτινογραφίες.

Χρειάζεται θεραπεία;

Η εύκαμπτη πλατυποδία αποτελεί παραλλαγή του φυσιολογικού ποδιού και δεν χρειάζεται καμιά θεραπεία. Έχει αποδειχθεί ότι δεν αποτελεί αιτία πόνου και λειτουργικής ανικανότητας. Σε κάποια παιδιά με γενικευμένη συνδεσμική χαλαρότητα που αναφέρουν κόπωση μπορεί να χρειαστούν διατατικές ασκήσεις του αχιλλείου τένοντα. Προτρέψτε τα παιδιά να φορούν μαλακά παπούτσια, να αποφύγουν την παχυσαρκία και να υιοθετήσουν ένα φυσιολογικό τρόπο ζωής.

Ποια είναι η θέση ειδικών υποδημάτων και πελμάτων στην εύκαμπτη πλατυποδία;

Ειδικά υποδήματα και πέλματα δεν έχουν καμιά θέση στην εύκαμπτη πλατυποδία. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι δεν βοηθούν στην διαμόρφωση ποδικής καμάρας. Αντιθέτως είναι αναποτελεσματικά, προκαλούν δυσφορία και πόνο στο παιδικό πόδι. Λειτουργούν αρνητικά στην ψυχολογία των παιδιών και μειώνεται το αίσθημα αυτοεκτίμησης. Τέλος αποτελούν αναίτιο έξοδο για την οικογένεια.

Παθολογική Πλατυποδία

Η παθολογική πλατυποδία στα παιδιά είναι πιο σπάνια, προκαλεί πόνο και διαταράσσει την λειτουργικότητα στο 25% των περιπτώσεων. Στα αίτια της παθολογικής δύσκαμπτης πλατυποδίας περιλαμβάνονται συχνότερα η συνοστέωση των οστών του ταρσού, και σπανιότερα ο κάθετος αστράγαλος, τα νευρομυϊκά νοσήματα, η νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα πιθανόν οι φλεγμονές και οι όγκοι. Σε αντίθεση με την φυσιολογική πλατυποδία, εδώ απαιτείται θεραπεία ανάλογα με την αιτιολογία.

Περιστατικά